Phía sau cánh cổng trại tạm giam…

Gieo mầm thiện lương

Buổi sáng sớm mùa Đông, sương vẫn còn phủ nhẹ lên những dãy tường cao thơm mùi sơn mới của Trại Tạm giam Công an tỉnh Hà Tĩnh. Tiếng kẻng báo hiệu vang lên trong không gian tĩnh mịch, hòa vào âm thanh của cánh cổng sắt mở ra. Giữa khoảng sân rộng, những bóng áo xanh lặng lẽ đi vào vị trí. Trên gương mặt họ có sự tập trung và ánh nhìn kiên định. Một ngày mới bắt đầu…

Bước vào phía trong cánh cửa trại giam, chỉ một cánh cửa thôi nhưng mọi điều thật khác. Không gian ấy tách biệt với thế giới ồn ã ngoài kia, thời gian như chậm lại để mỗi can, phạm nhân tự vấn bản thân về những lỗi lầm mình đã gây ra, để ăn năn hối cải, nỗ lực cải tạo làm lại cuộc đời…

Đã nhiều lần tôi tự hỏi, đằng sau cánh cổng sắt im lìm của trại giam là gì? Đó là tù nhân, là hình phạt, là kỷ luật, là sự trả giá, sự sám hối không thôi hay là còn điều gì khác nữa?... Và câu trả lời trọn vẹn nhất đó còn là sự động viên, bao dung, không ngừng gieo mầm thiện…

Công tác trong môi trường kỷ luật thép, có ranh giới giữa cái thiện và cái ác, giữa sai phạm và con đường hoàn lương, cán bộ, chiến sỹ Trại Tạm giam càng thấu hiểu rằng: Sự nghiêm minh của pháp luật phải luôn song hành với tinh thần nhân đạo, bao dung và trách nhiệm xã hội.

Trung tá Trần Xuân Hạnh nắm bắt tường tận hoàn cảnh từng can phạm tại khu vực giam người bị kết án tử hình.

Ánh mắt lạnh lùng, cương nghị khiến người đối diện có cảm giác “sợ” nhưng khi nghe anh chia sẻ về công việc, chúng tôi như thấy ở anh sự gần gũi, tận tuỵ. Trung tá Trần Xuân Hạnh – cán bộ Đội Quản giáo phụ trách nhà giam người bị kết án tử hình nắm bắt tường tận hoàn cảnh từng can phạm, hiểu những suy nghĩ, nhớ những câu nói gan ruột của họ trong quá trình quản lý, theo dõi. Nhìn về phía buồng lạnh lẽo, anh trầm ngâm: “Họ đều là những tử tù ở trại mấy năm. 16 người, 16 hoàn cảnh. Có người vấp ngã vì thiếu hiểu biết, vì hoàn cảnh, vì sai lầm nhất thời…”.

Theo lời Trung tá Hạnh, những ngày tử tù mới nhập trại, các đối tượng đều có tâm lý bất ổn, hoang mang, lo lắng; không ít trường hợp tìm cách tự sát nhằm trốn tránh sự trừng phạt của pháp luật và cũng để “giải thoát” cho bản thân. Để đảm bảo an ninh trật tự, thực hiện đúng quy định về giam giữ, các cán bộ chiến sỹ Đội Quản giáo phụ trách nhà giam người bị kết án tử hình luôn theo sát phạm nhân để kịp thời phát hiện, ngăn chặn những hành động tiêu cực; đồng thời quan tâm, động viên giúp họ lạc quan hơn để chấp hành nội quy...

Ở khu dành cho can, phạm nhân nữ, sau những gương mặt tưởng chừng chai sạn ấy vẫn là trái tim của người mẹ, người vợ đau đáu nỗi nhớ con, nhớ nhà. Chính sự cảm thông, chia sẻ đã giúp các cán bộ nơi đây cảm hóa, khuyên răn họ sống tốt hơn, chấp hành nội quy, từng bước sửa mình để mong ngày trở về.

Cùng với việc quản lý, cải tạo người lầm lỗi, mỗi cán bộ chiến sỹ nơi đây còn là người hướng dẫn giúp can, phạm nhân có cơ hội được học việc, làm việc, tích cực cải tạo để có cơ hội sớm được hoà nhập cộng đồng. Với việc hướng dẫn cho các can, phạm nhân tham gia chăn nuôi, trồng trọt, tăng gia sản xuất góp phần giúp họ biết trân trọng những giá trị từ sức lao động chân chính…

Đằng sau sự trật tự nghiêm ngặt của trại tạm giam là một guồng quay không ngừng nghỉ. Từ việc trực kiểm soát an ninh đến công tác quản giáo; trực gác; tuần tra, áp giải; trực y tế, nhập hồ sơ, lái xe… luôn trong tư thế sẵn sàng nhận nhiệm vụ. Cứ thế, “nhịp sống” trong trại tạm giam đều đặn trôi…

“Có những ngày, chúng tôi trở về trong lặng lẽ, mang theo tâm sự của một phạm nhân không có gia đình đến thăm. Có những đêm, suy nghĩ vẫn quẩn quanh vì một người tưởng chừng đã thay đổi lại quay về vết trượt cũ. Nhưng cũng chính từ những khoảnh khắc như thế, cán bộ trại tạm giam học cách kiên nhẫn hơn, bao dung hơn và tin vào sức mạnh của lòng nhân ái nhiều hơn” – đồng chí Nguyễn Phương Thảo – cán bộ Đội Quản giáo trải lòng.

Xây dựng “Trại tạm giam kiểu mẫu” – lan tỏa giá trị nhân văn

Trải qua 75 năm xây dựng và trưởng thành (7/11/1950 – 7/11/2025), lực lượng cảnh sát quản lý trại giam, thi hành án hình sự và hỗ trợ tư pháp luôn nỗ lực, giữ vững bản lĩnh chính trị, tinh thần đoàn kết, kỷ luật và nhân văn, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ giam giữ và thi hành án. Trong dòng chảy chung ấy, Trại Tạm giam Công an tỉnh Hà Tĩnh được thành lập năm 1991 đến nay cũng đã viết nên một hành trình đầy tự hào.

Từ những gian khó ban đầu, đến nay, nhờ sự lãnh đạo của Đảng ủy, Ban Giám đốc Công an tỉnh và nỗ lực của cán bộ, chiến sĩ, đơn vị đã có bước phát triển đáng ghi nhận. Trại có trên 200 cán bộ chiến sỹ được đào tạo bài bản, luôn thể hiện tinh thần trách nhiệm cao; cơ sở vật chất trại được quan tâm đầu tư với trại trung tâm tại xã Toàn Lưu có diện tích trên 20 ha, thiết kế hiện đại, an toàn, nhân đạo. Ngoài ra, trại còn quản lý 4 phân trại trực thuộc đáp ứng yêu cầu quản lý, giáo dục và cải tạo phạm nhân.

Trung tá Nguyễn Văn Phong - Phó Giám thị Trại Tạm giam Công an tỉnh Hà Tĩnh khẳng định: “Chặng đường xây dựng và trưởng thành thời gian qua là chặng đường của niềm tự hào, sự cống hiến và những hy sinh thầm lặng của lực lượng cảnh sát trại giam. Mỗi cán bộ, chiến sĩ hôm nay đều đang tiếp nối cha anh đi trước để thực hiện sứ mệnh được Đảng, Nhà nước và Nhân dân giao phó. Chúng tôi vẫn đang âm thầm gieo mầm thiện lương, vẫn đang cần mẫn thắp sáng những khát khao được làm lại từ đầu của những con người từng lầm lỡ…”.

Chia sẻ về quá trình phát triển đơn vị trong thời gian tới, Thượng tá Nguyễn Anh Sơn - Phó Giám thị Trại Tạm giam Công an tỉnh Hà Tĩnh cho biết: “Bám sát tiêu chuẩn, quy chuẩn của Bộ Công an, Công an tỉnh, đơn vị đang từng bước xây dựng Trại tạm giam Công an tỉnh Hà Tĩnh thành mô hình “Trại tạm giam kiểu mẫu” với các tiêu chí như quản lý an toàn, cảnh quan sạch đẹp, cải tạo tích cực, cán bộ chuẩn mực, nhân văn, công nghệ hiện đại; góp phần hình thành môi trường cải tạo tích cực, thúc đẩy quá trình cảm hóa, giáo dục, giúp can phạm nhân sớm tái hòa nhập cộng đồng. Xây dựng hình ảnh của người cán bộ quản giáo với vai trò “người thầy - người anh - người bạn” giúp đỡ can, phạm nhân tự nhìn lại lỗi lầm, khai báo thành khẩn, cố gắng cải tạo tốt, sớm trở về với cuộc sống…”

Phía sau cánh cổng trại tạm giam, mỗi cán bộ, chiến sỹ vẫn âm thầm cống hiến, lấy tình người để cảm hóa con người, lấy trách nhiệm và bao dung để khơi dậy những mầm thiện lương. Họ canh giữ sự bình yên và giữ gìn hi vọng về một ngày trở về, về sự “tái sinh”…