Những người thầy đặc biệt

Những “học trò đặc biệt” trở lại với con chữ

Trong căn phòng rộng chưa đầy hai chục mét vuông, những học viên tuổi đã ngoài ba mươi vẫn ngồi ngay ngắn, tập viết từng nét chữ như những đứa trẻ lớp Một. Có người run run cầm bút, có người đánh vần từng tiếng, môi mấp máy mà mắt thì ánh lên một niềm hy vọng. Học viên Hoàng Phi Hổ, xã Can Lộc chia sẻ: “Tôi học dở dang từ lớp 1. Gia đình không có điều kiện để đi học tiếp nên bản thân bắt đầu có những suy nghĩ tiêu cực. Lúc nghiện ngập, chữ nghĩa trôi hết. Giờ vào đây, tôi muốn học lại… để sau này ra tái hòa nhập cộng đồng, khi đi làm đỡ tự ti. Với lại, để gia đình, anh em họ hàng thấy mình có thể thay đổi.”

Bên cạnh anh Hổ là học viên Nguyễn Khắc Chung, 56 tuổi, quê ở xã Sơn Hồng, người lớn tuổi nhất lớp. Bàn tay thô ráp vì những năm tháng mưu sinh, đôi mắt đã hằn dấu thời gian nhưng vẫn kiên trì theo từng trang vở. Ở tuổi “xưa nay hiếm”, việc nhớ mặt chữ, ghép vần đối với ông Chung không hề dễ dàng. Mỗi bài viết là một sự vật lộn với đôi bàn tay đã chai sạn, mỗi bài đánh vần là một thách thức đối với trí nhớ không còn minh mẫn. Nhưng ông Quy bảo chưa bao giờ nghĩ mình có ngày ngồi vào bàn học ở cái tuổi này: Trước đây, vì cuộc sống khó khăn nên tôi mù chữ. Giờ được những người thầy đặc biệt ở đây động viên, tôi quyết tâm học để đọc được, ký được giấy tờ, để sau này về nhà không còn phải nhờ con cháu viết hộ. Mình lầm lỡ rồi, giờ cố học để làm lại.

Đối với họ, việc đọc được một biển báo, viết được tên mình, hay hiểu một điều luật nhỏ cũng là cả một chặng đường dài. Mỗi trang sách đối với những con người từng lầm lỡ ấy không chỉ là tri thức, mà là hy vọng, hy vọng được trở về, được làm lại, được trở thành những công dân có ích cho xã hội.Và phía sau những con chữ ấy là cả một tấm lòng bền bỉ của những “người thầy đặc biệt”, những cán bộ quản giáo, giáo viên tại Cơ sở cai nghiện Hà Tĩnh. Không bảng đen phấn trắng đúng nghĩa, không tiếng trống trường rộn rã, lớp học của họ chỉ có vài bộ bàn ghế đơn sơ và những học viên từng mang trong mình mặc cảm lầm lỗi. Thế nhưng ngày nào cũng vậy, các thầy luôn kiên trì cầm tay nắn từng nét chữ, kiên nhẫn giảng giải từng phép tính, từng câu luật, dẫu có khi phải lặp lại đến vài chục lần. Họ hiểu rằng, chỉ khi những con người ấy biết đọc, biết viết, biết phân biệt điều đúngsai, thì con đường hòa nhập mới thực sự mở ra.

Những người thầy mang sắc phục gieo chữ, gieo niềm tin

Không bục giảng cao, không tiếng phấn trắng, lớp học ở Cơ sở cai nghiện Hà Tĩnh giản dị đến mức mộc mạc: vài dãy bàn ghế cũ, bảng chữ cái treo trên tường, và những gương mặt học viên từng một thời lầm lỡ đang tập đánh vần từng chữ. Thế nhưng, chính trong không gian khiêm nhường ấy, các “người thầy mang sắc phục Công an” vẫn miệt mài gieo những hạt mầm mới, những hạt mầm của tri thức, của niềm tin và của khát vọng làm lại cuộc đời.Họ vẫn được gọi là cán bộ quản giáo, nhưng hơn thế, họ là thầy, là người khơi dậy trong học viên sự dũng cảm để đối mặt chính mình. Đại úy Trần Ngọc Linh, cán bộ của Cơ sở cai nghiện chia sẻ: “Các học viên có cái tâm muốn thay đổi, chỉ là mất tự tin. Mình kiên nhẫn một chút, nhẹ nhàng một chút. Ở đây, dạy chữ không chỉ để biết đọc, biết viết… mà quan trọng hơn là giúp các học viên tìm lại giá trị của bản thân.”

 Giữa những ánh mắt còn phảng phất ám ảnh quá khứ, những cán bộ ấy vẫn luôn nhìn học viên bằng ánh mắt tin tưởng, ánh mắt như nói rằng: “Các em làm được, chỉ cần cố thêm một tí nữa thôi.” Chính ánh mắt ấy, chính sự động viên nhẹ nhàng mà đầy ấm áp ấy đã mở cánh cửa trong tâm hồn những con người từng tưởng như đã khép lại với cuộc sống.Những hôm trời nắng gắt hay gió lạnh tràn về, lớp học vẫn sáng đèn. Các cán bộ vẫn đến sớm, chuẩn bị từng tờ giấy, từng cây bút, đôi khi còn tự tay viết từng dòng chữ mẫu để học viên tập viết. Họ chăm chút như thể đang dạy con em mình, chứ không phải những người đã từng vấp ngã. Và cũng từ sự tận tụy ấy, nhiều học viên dần tự tin hơn, mạnh dạn đọc một dòng chữ trước lớp, vui như trẻ nhỏ khi viết được tròn trịa tên mình.Đó là sự tận tụy thầm lặng nhưng cao quý của những người mang trên vai hai trọng trách: giữ gìn trật tự xã hội và nâng đỡ những cuộc đời muốn làm lại từ đầu.

Học để thay đổi – hành trình chữa lành từ tri thức

Từ ngày 01/03/2025, Công an tỉnh Hà Tĩnh đã chính thức tiếp nhận nhiệm vụ quản lý nhà nước về cai nghiện ma túy và quản lý sau cai nghiện ma túy từ Sở Lao động - Thương binh và Xã hội, hiện nay Cơ sở cai nghiện ma tuý tỉnh Hà Tĩnh đang cai nghiện 110 người cai nghiện. Mỗi ngày học viên dậy từ 5h30 tập thể dục, chiều chơi thể thao rèn luyện sức khỏe, tạo môi trường sinh hoạt nề nếp hơn. Định kỳ sáng thứ Hai hằng tuần, đơn vị tổ chức lễ chào cờ, hát Quốc ca, một hoạt động mang ý nghĩa giáo dục sâu sắc, giúp học viên củng cố lòng tự hào dân tộc, ý thức công dân.Không chỉ học văn hóa, pháp luật, học viên cai nghiện hiện nay còn được huấn luyện PCCC, thực hành các phương án chữa cháy, thoát nạn theo phương châm “4 tại chỗ”. Đây là điểm mới nổi bật thể hiện sự nghiêm túc, bài bản và hướng đến an toàn tuyệt đối của các cơ sở do Công an quản lý. Tất cả những hoạt động này tạo nên môi trường giáo dục, trị liệu toàn diện, giúp học viên rèn luyện thể chất, ý thức, kỹ năng sống và tinh thần trách nhiệm.

Khi tri thức khơi dậy ý thức, khi hiểu biết dẫn đường cho hành vi, những đổi thay bắt đầu từ chính suy nghĩ của họ. Từ đó, mọi nỗ lực cai nghiện, phục hồi hành vi, xây dựng nhân cách mới đều trở nên bền vững hơn.Mỗi ngày, những ánh mắt từng mệt mỏi, rệu rã nay đã sáng lên khi hiểu thêm một điều luật, khi đọc được một đoạn văn, hay khi tự giải được một bài tập nhỏ. Trong lớp học, có người không giấu nổi niềm vui khi lần đầu tiên đọc trôi chảy một câu: “Sự học chưa bao giờ là muộn”.Để làm lại cuộc đời, điều họ cần không chỉ là cắt đứt sự lệ thuộc ma túy, mà còn phải có tri thức và nghị lực để tiếp tục bước đi đúng đắn. Những bài học hôm nay chính là hành trang để họ trở về với gia đình, trở về với xã hội bằng một tâm thế mới: biết sống có trách nhiệm, biết quý trọng bản thân và cuộc đời.

Trung tá Nguyễn Thanh Sỹ, Trưởng Cơ sở cai nghiện ma tuý tỉnh Hà Tĩnh nhấn mạnh: “Tại đây, chúng tôi không chỉ quản lý, giáo dục mà còn nỗ lực đồng hành để mỗi học viên có thể thay đổi. Việc mở các lớp xóa mù chữ, bổ túc văn hóa hay trang bị kiến thức pháp luật không đơn thuần là một hoạt động dạy học. Đó là trách nhiệm, cũng là tâm huyết của toàn thể cán bộ. Chúng tôi luôn xác định: muốn học viên làm lại được cuộc đời thì trước hết họ phải có tri thức, có niềm tin, có được cảm giác mình vẫn có thể làm được điều tốt đẹp.”

Buổi học kết thúc trong cơn gió đông lạnh. Những bước chân chậm rãi trở về khu sinh hoạt. Không còn lạc lõng. Không còn vô định. Một học viên khẽ nói với bạn mình: “Ráng học đi, sau này ra ngoài còn đỡ khổ”.Câu nói tưởng bình thường ấy lại chứa đựng cả một sự chuyển biến lớn từ nhận thức, đến lòng quyết tâm. Giữa những mái đầu đã điểm bạc, giữa những khuôn mặt từng hằn sâu bởi lỗi lầm, vẫn lấp lánh một điều thật đẹp: khát vọng đổi thay. Khát vọng ấy không ai áp đặt, không ai dạy bảo, mà tự nhen lên từ chính trái tim họ, những trái tim từng tổn thương nhưng chưa bao giờ thôi mong muốn sống một cuộc đời tử tế.Và để bắt đầu lại… họ chọn “con chữ”, bởi“sự học chưa bao giờ là muộn”.