“Ngày trở về” trong trại tạm giam: Hành trình đánh thức niềm tin của những phận đời lầm lỡ

Sự hiện diện đầy đủ của các cơ quan, đơn vị đã cho thấy quyết tâm chung tay xây dựng một mô hình tái hòa nhập cộng đồng thực chất, bền vững và nhân văn. Đây không chỉ là diễn đàn để lắng nghe và thấu hiểu, mà còn là cuộc hội ngộ đặc biệt giữa những người từng lầm lỡ, những phạm nhân đang cải tạo, gia đình họ cùng đại diện các sở, ngành và lực lượng Công an cơ sở – tất cả cùng chung mục tiêu tiếp thêm niềm tin, động lực cho hành trình làm lại cuộc đời.

Mở đầu chương trình, đại biểu và khách mời đã theo dõi phóng sự “Ngày trở về”, khắc họa hành trình của những người từng chấp hành án khi trở lại đời thường. Những hình ảnh mộc mạc nhưng chân thực về nỗ lực vượt lên mặc cảm, sự cố gắng của bản thân, sự đùm bọc của gia đình, sự đồng hành của cộng đồng và bàn tay nâng đỡ thầm lặng của cán bộ quản giáo đã mang đến nhiều cung bậc cảm xúc. Tại hội trường, không ít phạm nhân đang thi hành án lặng người khi nghe lời chia sẻ của những người đi trước và đã bước ra khỏi cánh cửa trại giam, làm lại cuộc đời. Những câu chuyện về sự vấp ngã, về ngày đầu xin việc gian nan, về giọt nước mắt hạnh phúc khi nhận lại niềm tin từ người thân… khiến nhiều người không giấu được sự xúc động.

Buổi tọa đàm trở nên ấm áp hơn khi những người đã tái hòa nhập cộng đồng trở lại với tư cách khách mời đặc biệt. Họ ngồi giữa hội trường, đối diện những người từng giống mình năm xưa, kể lại hành trình bước qua ranh giới của mặc cảm và sự kỳ thị để đứng dậy để làm lại cuộc đời với hy vọng về một tương lai tươi sáng hơn. Những lời khuyên chân thành, những kinh nghiệm được chắt lọc từ những tháng ngày đầy thử thách đã truyền thêm nghị lực cho những phạm nhân đang cải tạo. Họ khẳng định rằng chỉ cần có quyết tâm và niềm tin, xã hội luôn mở rộng vòng tay đón nhận.

Xuyên suốt buổi tọa đàm, nhiều ý kiến chân thực được ghi nhận từ phạm nhân, người hoàn lương, thân nhân và đại diện các sở, ban ngành, chính quyền cơ sở. Ba nhóm vấn đề lớn – tâm lý trong cải tạo, vai trò của gia đình và giải pháp bảo đảm việc làm – được phân tích sâu sắc. 

Sau khi lắng nghe chia sẻ từ các bên, Đại tá Nguyễn Phi Hải, Phó Giám đốc Công an tỉnh, nhấn mạnh rằng tâm lý là rào cản lớn nhất đối với phạm nhân. Trong trại giam, Ban Giám thị và đội ngũ quản giáo giữ vai trò quan trọng trong ổn định tinh thần, giúp họ nhận thức lại hành vi và thay đổi chính mình; còn khi trở về đời sống xã hội, chính quyền và lực lượng công an cấp xã chính là điểm tựa song hành cùng gia đình để giúp đỡ họ không lùi bước trước khó khăn.

Từ những chia sẻ chân thành về tình thân và những biến cố từng trải của phạm nhân và người hoàn lương, đồng chí Phó Giám đốc nhấn mạnh rằng gia đình luôn là điểm tựa cảm hóa mạnh mẽ nhất. Nếu gia đình còn khó khăn hoặc thiếu sự gắn kết, thì chính quyền địa phương và lực lượng Công an cơ sở phải trở thành chỗ dựa thay thế, đồng hành và nâng đỡ họ trên suốt hành trình trở về và làm lại cuộc đời.

Tại phần trao đổi với đại diện VKSND, Công an xã, Sở Giáo dục và Đào tạo, Sở Nội vụ và Ngân hàng Chính sách xã hội, các đại biểu tham dự nhấn mạnh rằng: việc làm, sự đón nhận giúp đỡ của gia đình, xã hội, tâm lý của người trở về từ “cánh cửa trại giam”, quan hệ xã hội là yếu tố quyết định họ có tái phạm hay không. Những kiến nghị và đề xuất trong buổi tọa đàm là cơ sở để Công an tỉnh hoàn thiện mô hình hỗ trợ tái hòa nhập cộng đồng theo hướng bền vững, đồng bộ hơn.

Nhân dịp Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11, đồng chí Phó Giám đốc bày tỏ sự tri ân đối với những người đang làm công tác “giáo dục đặc biệt” trong môi trường trại giam – những con người gieo mầm thay đổi, bền bỉ giúp phạm nhân nhận ra giá trị của việc sống đúng, sống tốt. Đồng chí khẳng định Ban Giám thị và quản giáo là những người giúp phạm nhân tìm thấy hướng đi mới; chính quyền địa phương và lực lượng công an cấp cơ sở là người đồng hành khi họ trở lại cộng đồng; các sở, ngành là điểm tựa về việc làm, học nghề và vốn để họ ổn định cuộc sống; những người tái hòa nhập hôm nay là minh chứng sống động rằng nếu muốn thay đổi, con người hoàn toàn có thể thay đổi; và những phạm nhân đang thi hành án chính là những người sẽ viết tiếp cuộc đời mình bằng một chương mới – sáng hơn, đúng đắn hơn.

Buổi tọa đàm khép lại nhưng dư âm của nó vẫn lan tỏa trong từng ánh mắt, từng cái bắt tay, từng câu nói chân tình giữa người hoàn lương và người đang cải tạo. Cuộc gặp gỡ là sự khẳng định vai trò trung tâm của Công an tỉnh Hà Tĩnh trong việc định hướng và kết nối các lực lượng nhằm xây dựng mô hình “Trại tạm giam kiểu mẫu”, mô hình tái hòa nhập nhân văn, hiệu quả và góp phần thắp lên niềm tin cho những phận đời lầm lỡ – rằng ở phía trước luôn có một cánh cửa đang mở chờ họ bước qua.