Hiểm họa pháo tự chế
Thời gian gần đây dịp Tết nguyên đán đang đến gần, Công an Hà Tĩnh liên tiếp phát hiện, xử lý nhiều vụ việc liên quan đến tự chế pháo nổ. Điều đáng nói, đối tượng vi phạm phần lớn trong độ tuổi học sinh, gióng lên hồi chuông cảnh báo để gia đình, nhà trường quản lý con, em, không để ảnh hưởng đến tính mạng, sức khỏe và vi phạm pháp luật…
Khi học sinh học cách… chế tạo pháo
Theo Thượng tá Phan Ngọc Tố, Trưởng Công an huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh, vào ngày 15/12/2023, lực lượng Công an các xã trên địa bàn phát hiện làm rõ 3 vụ, 10 học sinh tại các xã Cẩm Bình, Cẩm Thịnh và Cẩm Hà có hành vi sản xuất, tàng trữ, sử dụng pháo bằng cách lên mạng youtube học cách chế tạo pháo và đặt mua các sản phẩm lưu huỳnh, Kali clorát... qua mạng Shopee rồi về nhà sản xuất pháo. Công an huyện Cẩm Xuyên thu giữ tổng cộng 27 quả pháo tự chế các loại, gần 2kg các loại tiền chất.
Tại cơ quan Công an, các học sinh này thừa nhận thường xuyên theo dõi các video hướng dẫn chế tạo pháo nổ. Sau đó, thông qua các kênh bán hàng điện tử và mạng xã hội, 4 học sinh đã tìm mua hóa chất, vật liệu chế tạo pháo nổ theo hướng dẫn của video. Bước đầu, lực lượng công an đã thu giữ 1,2kg tiền chất thuốc nổ, 6 quả pháo tự chế, 3m dây cháy chậm. Công an đã lập hồ sơ xử lý vụ việc, đồng thời phối hợp với gia đình và nhà trường có biện pháp xử lý học sinh vi phạm.
Trước đó ngày 08/12/2023, qua công tác nắm tình hình, phối hợp với Trường THCS trên địa bàn, Công an xã Sơn Kim 1 (huyện Hương Sơn) phát hiện 36 học sinh từ lớp 7 đến lớp 9 có hành vi sử dụng giấy để cắt, cuốn thành 100 ống trụ hình tròn, rỗng ở trong lõi, có kích thước to, nhỏ khác nhau. Quá trình làm việc các em học sinh khai nhận việc cắt, cuốn giấy thành các ống trụ tròn và có ý định đặt mua diêm, các chất như KClO3, lưu huỳnh ở trên mạng để chế tạo pháo nổ. Tuy nhiên, các em học sinh chưa kịp đặt mua các chất trên thì bị Công an xã và trường phát hiện, ngăn chặn.
Ngày 5/12/2023, Công an xã Sơn Phú (huyện Hương Sơn, Hà Tĩnh) vừa phát hiện 4 học sinh (đang học THCS) có hành vi mua bán các tiền chất gây nổ trên mạng xã hội để chế tạo pháo nổ.
Tại địa bàn huyện Vũ Quang, ngày 14/12, lực lượng Công an huyện phát hiện 4 học sinh trường THCS Phan Đình Phùng đang có hành vi tàng trữ, chế tạo pháo trái phép. Công an huyện đã thu giữ 20 quả pháo bi, 07 vỏ pháo bi và 01 kg KCLO3, 0,5 kg lưu huỳnh dùng để chế tạo pháo. Qua làm việc các cháu khai nhận số hoá chất trên được đặt mua trên mạng.
Cũng với hành vi mua thuốc pháo trên mạng, ngày 15/12/2023, Công an huyện Nghi Xuân phát hiện T. V. H. (SN 2012 ở xã Xuân Phổ) đang có hành vi bán pháo tự chế cho T. V. P cùng xã. Lực ượng Công an thu giữ 13 quả pháo tự chế các loại. Quá trình làm việc T.V. H khai nhận mua thuốc pháo trên Shopee và vào YouTube xem hướng dẫn để tự chế pháo.
Trước đó, ngày 23 và 24/11, Công an huyện Hương Khê (Hà Tĩnh) đã phát hiện 9 trường hợp trong độ tuổi học sinh có liên quan đến hành vi tàng trữ, chế tạo pháo. Các học sinh này khai nhận đã đặt mua hóa chất, công cụ trên mạng về sau đó tự chế pháo hoa. Lực lượng chức năng đấu tranh mở rộng và phối hợp với nhà trường, gia đình trong quản lý, giáo dục, răn đe các em.
Tràn lan nguyên liệu chế tạo pháo trên mạng xã hội
Dạo quanh trên mạng xã hội Facebook xuất hiện hàng loạt hội, nhóm trao đổi, mua bán nguyên liệu chế tạo pháo. Có nhóm còn đặt tên công khai như: “Hội mua bán kclo3, natri lưu huỳnh” hoạt động bên cạnh các nhóm riêng tư cũng liên quan đến vấn đề thuốc nổ, kíp nổ. Tại đây, hình ảnh pháo nổ, nguyên liệu chế tạo pháo được rao bán công khai. Hoặc nếu có nhu cầu chỉ cần tham gia vào nhóm là có thể đăng tải thông tin mua các loại thuốc nổ, dây cháy chậm, vỏ pháo… để làm pháo. Thậm chí còn rao bán cả pháo nổ thành phẩm nhập lậu cho ai mua chơi Tết. Thường các tiền chất chế tạo pháo sẽ được bán theo combo giá rẻ hơn, nếu bán lẻ thì kclo3 giá 100 nghìn đồng/1kg, natri 110 nghìn đồng/1kg, lưu huỳnh, than xay mịn 60 nghìn đồng/1kg. Nếu khách hàng chưa biết pha trộn, người bán sẵn sàng bán sẵn theo tỉ lệ trộn của từng loại pháo, phụ thuộc vào nhu cầu của khách.
Trên YouTube xuất hiện nhiều clip hướng dẫn cụ thể công thức, trộn hóa chất để tạo hiệu ứng nổ, tiếng hú, tiếng rền của viên pháo. Từ pháo hoa, pháo que bông, pháo trứng cho đến pháo cối, pháo dàn, pháo bi… đều được hướng dẫn tỉ mỉ. Theo đó, người xem không khó để thực hiện với từng loại pháo. Từ cách chuẩn bị nguyên liệu, nén pháo, dồn pháo cho đến đốt pháo… Để minh chứng cho chất lượng pháo, tay nghề làm pháo, các chủ kênh còn quay video thực hiện nổ pháo ngoài trời. Sau khi đăng tải đã nhận được hàng trăm lượt bình luận, trao đổi về cách làm pháo nổ để đạt chất lượng cao nhất.
Trên YouTube, một tài khoản B.V đăng rất nhiều clip với nội dung test (thử) sức mạnh của các loại pháo, pháo chế khác nhau bằng cách cho nổ cây cối, nón bảo hiểm... Những clip này thu hút hàng nghìn, thậm chí hàng triệu lượt xem. Điều đáng nói, dù chủ tài khoản chỉ đăng clip với lý do “mình rảnh, nghịch nghịch vui vui nên đốt pháo”, “đón bình minh bằng mấy quả pháo”... nhưng thực chất là cách rủ rê nhau đốt pháo nổ. Trong khi trong một video đốt pháo người này còn ghi rõ: “Mọi người muốn công thức thuốc và cách làm thì để lại bình luận nhé”.
Trong nội dung một kênh hoàn toàn về pháo, có những thông tin hướng dẫn người khác chế pháo với lời tự giới thiệu là “kênh làm đồ chơi Tết mới nhất 2024”, chỉ mang tính chất giải trí và không khuyến khích làm theo dưới mọi hình thức. Nhưng bên dưới video không quên để lại email liên hệ quảng cáo. Nhiều tài khoản tạo nội dung về các công thức chế tạo thuốc nổ mạnh nhẹ khác nhau để... chơi Tết 2024, bên dưới là những bình luận rôm rả của nhiều thành viên. Hầu như tất cả đều coi đó là một thú chơi, thú vui ngày Tết mà không hề nghĩ rằng đó là hành vi bị cấm.
Trên TikTok, nhiều tài khoản đăng quảng cáo bán phân bón dùng cho nông nghiệp. Thế nhưng thực chất là các nguyên liệu dùng cho việc chế thuốc nổ làm pháo chế. Khi có người hỏi: “Có làm pháo được không?”, chủ tài khoản khẳng định chắc nịch, “làm được chứ” và không quên để lại công thức chế pháo và cho rằng đây là “tỉ lệ an toàn nhất, dễ chơi, dễ nổ”.
Cần có giải pháp quyết liệt ngăn chặn học sinh vi phạm
Hậu quả các vụ nổ do pháo tự chế rất nghiêm trọng, nhẹ thì ảnh hưởng đến tinh thần, sức khỏe; nặng thì không giữ được tay chân, thương tật, mất thị lực, tàn phế suốt đời. Đau lòng hơn là có nạn nhân tử vong khi đang ở lứa tuổi học sinh, để lại nỗi buồn đau không nguôi cho người thân.
Đa số người chế tạo pháo đều tiếp xúc gần trong khi đó các chất chế tạo pháo có thể gây cháy nổ bất cứ lúc nào, ví dụ lúc đang chế tạo pha trộn chịu ảnh hưởng ma sát, tia lửa điện hay va đập, bắt lửa khi vận chuyển. Do đó khi phát nổ sẽ bị tổn thương nặng ở vùng mặt, mắt, tay, cổ, ngực... Vết bỏng nặng sẽ gây nhiễm độc và để lại nhiều di chứng thẩm mỹ như sẹo xấu, sẹo co kéo, nặng hơn là ảnh hưởng tới cơ, xương... Vùng tổn thương có thể nhanh chóng phù nề, cản trở hô hấp, gây suy hô hấp. Ngoài ra, nạn nhân khi bị bỏng vùng mặt, cổ dễ để lại di chứng thẩm mỹ về sau, ảnh hưởng đến khả năng tái hòa nhập cộng đồng. Bỏng ở hai tay và bàn tay sẽ bị sẹo co kéo…
Việc chế tạo, sản xuất, sử dụng nổ trái phép là hành vi vi phạm pháp luật, tiềm ẩn mối nguy hiểm khôn lường tới tính mạng, sức khỏe và tình hình an ninh, trật tự. Ở độ tuổi học sinh các em thường tò mò, thích khám phá, học đòi bắt chước trên mạng và tập tành thử sức sáng tạo. Trong khi có sẵn các clip hướng dẫn chế thuốc, làm pháo nổ trên mạng Internet; nhiên liệu rất dễ kiếm, có thể đặt mua qua mạng rồi về chế tạo pháo tại nhà.
Cơ quan chức năng đã triển khai đồng bộ các biện pháp phòng ngừa, ngăn chặn kết hợp tuyên truyền, vận động người dân không buôn bán, vận chuyển, chế tạo pháo nổ đã được triển khai quyết liệt. Tuy nhiên, điều quan trọng vẫn là phải có sự vào cuộc đồng bộ, sát sao hơn nữa của xã hội, nhà trường, đặc biệt là gia đình trong quản lý, giáo dục con em mình để tránh những sự việc đáng tiếc do pháo nổ gây ra. Nhà trường, tổ chức đoàn thanh niên đẩy mạnh tuyên truyền để các em học sinh nhận thức rõ sự nguy hiểm của pháo nổ, ngăn chặn tâm lý tò mò, hiếu kỳ của tuổi dậy thì. Không để hiểm họa xảy ra, vi phạm phạm pháp luật thì ân hận cũng đã muộn màng…
Đức Quang
